Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Sitemize üye olarak beğendiğiniz içerikleri favorilerinize ekleyebilir, kendi ürettiğiniz ya da internet üzerinde beğendiğiniz içerikleri sitemizin ziyaretçilerine içerik gönder seçeneği ile sunabilirsiniz.
Üyelerimize Özel Tüm Opsiyonlardan Kayıt Olarak Faydalanabilirsiniz
0
Mutlu
0
Eğlenmiş
0
Şaşırmış
0
Kızgın
Üzgün
Kürt Edebiyatında önemli bir konuma sahip olan Cegerxwin, edebiyatı ses verecek Kürtçe şiirler kaleme almıştır. Bizler bugün Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri başlıklı makalemizde bu şairimizi sizlere tanıtacağız. Cegerxwinin hayatını şaşkınlıkla okuyacağınızı belirtmek isteriz zira imamlıktan sosyalizme kayan devasal bir değişime uğramıştır. Cegerxwinin hayatı ile yetinmeyip, cegerxwinin sözleri ve şiirleri hakkında da bilgiler vermeye çalıştık.. İyi okumalar..
İçindekiler:
Asıl ismi Şêxmus Hesen olan Cegerxwin tarihçi, kürt yazar ve aynı zamanda da şairdir. 1903 yılında Mardin’in Gercüş ilçesine bağlanmış Hisar Beldesi’nde Cegerxwin, Şehmus Hasan adıyla dünyaya geldi. Çocuk yaşlarında anne ve babasını kaybeden Cegerxwin, zorunlu nedenlerden dolayı ablasının yanına yerleşmiştir. Ablası ve eniştesi zor zamanlardan geçtiği için para bulamamışlar, Cegerxwin’e yeteri kadar bakamamışlardı. Bu nedenle de bulundukları yerdeki şeyh ve ağaların yanına giden ablası, Cegerxwin’i bir ırgat olarak onların yanında çalıştırmıştı.
Irgatlıktan Kurtulamazdı Ablasının yanında kaldığı müddetçe şeyh ve ağaların yanında ırgat ve çobanlık görevi gören Cegerxwin, 1914 yılında ortaya çıkan I. Dünya Savaşı nedeniyle ailesiyle beraber Suriye’nin Amude şehrine göç etmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında ortaya çıkan açlık, susuzluk ve sefalet nedeniyle tam bir göç kervanı yaşanırken, Cegerxwin de ablasıyla beraber mecburen bu kervana katılmak durumunda kalmıştır.
Göçtüğü Amude şehrinde yine açlık, susuzluk ve sefalet içerisinde kalan Cegerxwin, burada da ağaların ve şeyhlerin yanında ırgatlık yapmaktan kurtulamamıştır. Ailesinin fakirliği nedeniyle ırgatlık yapmaktan başka çaresi olmayan Cegerxwin, okumaya da oldukça meraklıdır ve daima medreselerin yolunu gözlemektedir. Daha önce Celadet Ali Bedirhanın hayatı üzerine paylaştığımız Celadet Ali Bedirhan Biyografisi ve Eserleri başlıklı makalemizi okuyarak Celadet Ali Bedirhanın eserleri hakkında bilgiler elde edebilirsiniz.
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri makalemizin devamında Cegerxwinin eğitim hayatı ile ilgili konuşacağız. Cegerxwine Medrese Yolu Gözlemekteydi Ağa ve şeyhlerin yanında ırgatlık yapmaya devam eden ve ailesinin tüm yükünü üstlenen Cegerxwin, okumaya da hevesliydi. Bu nedenle bazı zamanlar medrese çıkışlarına denk gelen Cegerxwin, oradaki feqilere (Medrese Öğrencileri) özenmeye başlamıştır. Türkiye topraklarındaki yaşamı boyunca diğer feqiler sayesinde okuma ve yazmayı sökmeyi başaran Cegerxwin, Amude şehrinde de ara sıra medreselere kaçarak okumasını iyice geliştirmek istiyordu.
Çocukluk yıllarını geriden bırakmayı başaran genç Cegerxwin, artık ağa ve şeyhlerin yanında çalışmayı reddetmiş, kendi imkanlarıyla medrese eğitimi almanın yollarını aramaya başlamıştı. Medreselere kendisini kabul ettirmek adına uzun zaman boyunca köy kasaba dolaşan Cegerxwin, sonunda zoru başarır ve hayatının ilk adımını atmış olur. Nihayet bir medresede eğitime başlayan Cegerxwin, başlangıcından 9-10 yıl sonra icazet (diploma) alarak Suriye’nin Qamışlo ilçesinde bulunan Hasdajor köyünde ilk kez meleliğe (molla,imam) başlar. Ehmedê Xanî Biyografisi ve Şiirleri hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayabilirsiniz.
Cegerxwin’in Hayatında Ciddi Değişimler Başlar icazetini hak ederek aldıktan sonra hayatında ciddi değişikliklere yer veren Cegerxwin, başta Kürt köyleri olmak üzere birçok köyü ve beldeyi dolaşmaya başlar. Kürt köyleri açısından da Irak ve İran köylerini dolaşmak isteyen Cegerxwin, artık hayatında meydana gelen değişikliklerin farkındadır. 1925 yılında başlatılan Şeyh Sait Ayaklanması’ndan sonra birçok Kürt aydın, Suriye’ye gelmeye başlar. Bölgelerine gelen aydınlarla tanışmaya başlayan Cegerxwin, kısa süre sonra aydınların arasına katılmaya karar verir ve aydınlar tarafından 1927 yılında kurulan Hoybun (Xoybûn) örgütüne katılır.
Aynı dönemlerde Kamuran Bedirxan ve Celadet kardeşlerin kurmuş olduğu Hawar (Çağrı) dergisinin dağıtım ve yayın alanlarına destek vermek için katılan Cegerxwin, şiirlerinin de bu dergide yayınlanmasını sağlamıştır. Şiirleri yayılmaya başlayan Cegerxwin, artık daha geniş bir kitle tarafından tanınan bir insan haline gelmiştir.
Tarih, şiir ve yazarlık alanlarında güzel başarılır elde eden Cegerxwin, 1947 yılında ilk kitabı olan Cim û Gulperî eserini ortaya çıkartır. O kitaptan bu yana tam 8 divanı yayınlanan Cegerxwin, her divanıyla başka ülkelerde akım yaratmayı başarmıştır. Çünkü Cegerxwin tarafından ortaya çıkarılan divanlar Avrupa, Suriye, Türkiye, Irak ve Lübnan’da birçok baskıya girmiştir ve Cegerxwin, Kürt tarihi, Kürt dili ve Kürt folkloru alanında da kitaplar yaratmayı başarmıştır. Detaylı bilgi almak için bakabilirsiniz: Siyahpoş Biyografisi ve Şiirleri
Cegerxwin Meleliği Sürdüremedi hawar dergisinden sonra Kürt çocuklarına okuma ve yazma öğretmek isteyen Cegerxwin, tamamen medrese eğitiminin dışında bir eğitim anlayışına sahip olmuştu. Okuma yazma öğretmek istediği insanlara yaptığı mesleğin tam aksine modernliği aşılamaya çalışan Cegerxwin, bu nedenle meleliği de bırakmak durumunda kalmıştır. Melelik konusunda içi rahat olmayan Cegerxwin, Hawar dergisinden önce de bu mesleğin kendisine uygun olmadığını biliyordu.
Bazı zamanlar yaşadığı maddi problemler nedeniyle bu mesleği yürütmek durumunda kalan Cegerxwin, asıl amacının ne olduğunu anlamıştır. Cegerxwin, ağalara ve şeyhlere karşı ezilen insanlara umut vermeliydi ve onları egemenlerde karşı aydınlatmalıydı. Bu durumu biraz daha önemsemeye başlayan Cegerxwin, medreselerin yanı sıra modern bir eğitim anlayışına sahip olan bir okul açmıştır. Suriye’de açılan bu okulda Kürt çocukları eğitim görmeye başlamıştı ve okul çok zaman geçmeden Suriye’yi denetim altına alan Fransızlar tarafından kapatılmıştır. Feqîyê Teyran Biyografisi detayı için bakabilirsiniz
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri makalemizin devamında cegerxwinin mücadelesi hakkında kısa bilgiler vermek istiyoruz. Cegerxwin Aydınlatma Çalışmalarından Vazgeçemez 1917 yılında yapılan Devrim ile beraber, ezilen insanların artık yüzlerini Doğu’ya döndürmeleri gerektiğini düşünen Cegerxwin, uzun yıllar boyunca Suriye’deki komünistlerle birlikte çalışır.
Çalışma yaptığı yıllar boyunca sol düşüncesini iyice geliştiren ve sol hakkında daha çok bilgi toplayan Cegerxwin, Marksizm ile de tanışmıştır. Marksizm ve sosyalizm konularını iyice kavrayan Cegerxwin, tek kurtuluşun bu iki unsurda buluştuğuna inanmaya başlamıştır. Sosyalizme olan inancını şiirlerine de yansıtan Cegerxwin, 1958 devriminden hemen sonra Bağdat yönetiminden büyük bir çağrı alır.
Aldığı çağrı sonucunda Irak’a gitmesi gereken Cegerxwin, hiç zaman kaybetmeden Irak’a doğru yola çıkar. Bağdat Üniversitesi için çağrılan Cegerxwin, burada Kürtçe’nin Kurmanci lehçesiyle alakalı dersler vermeye başlamıştır. Kısa süre sonra Irak devriminin lideri olan Ebdulkerim Qasım’ın Arap milliyetçileri ile işbirliği yapması ve bu işbirliğini Kürtlere yeğlemesi sonucunda Cegerxwin Irak Kürdistanı bölgesine geçmiştir. Irak Kürdistanı bölgesine geçen Cegerxwin, yakaladığı ilk fırsatta da Suriye’ye dönüş yapar. Daha fazla Ehmedê Xanî(Ahmed-i Hani) ve Eserleri için
cigerxwin kimdir?
Suriye’de Çalışmalarına Devam Etti Melelik yaşantısında son verdikten sonra da Suriye’ye son kez dönüş yapan Cegerxwin, birçok Kürt kurumunun kurulmasına öncülük etmiştir. Kendi kurduğu kurumların yanı sıra, diğer kurumların kurulmasında da yardımda bulunan Cegerxwin, 1979 yılında 76 yaşına gelmiştir ve Avrupa’ya geçiş yaparak İsveç’e yerleşmiştir. 1984 yılında gözlerini İsveç’te kapatan Cegerxwin’in cenazesine on binler katılmıştır ve cenaze töreni sonunda da Cegerxwin’in cenazesi Suriye’de toprağa verilmiştir.
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri makalemizin devamında bir bilgi olarak, cegerxwinin mezarı nerededir? diye soran kişilere karşı şu cevabı vermek istiyoruz: Suriye’de toprağa verilen Cegerxwin’in mezarı, Suriye Qamışlo’daki evinin bahçesindedir.
Yaşamını yitirene kadar yazdığı özgürlük ve sevda şiirleriyle tanınan Cegerxwin, modern Kürt şiirinin öncüsü olarak anılmaktadır. Cegerxwin’in anıları da yurtdışında APEC tarafından ‘’Jînenîgariya min’’ ismiyle yayınlandı. Anıları Türkiye’de de yayınlanan Cegerxwin’in Türkiye anılarına ise Evrensel Yayınları tarafından ‘’Hayat Hikayem’’ ismi verildi. Sitemizde daha önce yayınlanan Fırat Ceweri Biyografisi ve Eserleri başlıklı yazımızı okuyarak Fırat Ceverinin hayatı hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri yazımızın devamıında cegerxwinin sözleri ile devam edeceğiz. Cegerxwin denince genellikle akla kürtçe şiirler gelir. Bizlerde bu başlığımız altında Cegerxwinin yazmış olduğu Kürtçe şiirleri ekleyeceğiz. Bilindiği üzere cegerxwînin şiirleri birçok sanatçı tarafından seslendirilip büyük kitlelere sunulmuştur. İşte Cegerxwinin en sevilen şiirleri;
Çok geç olduğumuzda , bu tür
Bulcumle lahanadaydı.
Gördük ki artık rengidir zamanın
Bütün savaşlar, eseridir paranın
Kürdistan halkına
köylerden köylere gidelim,
başka bir
müslüman çıkardık.
Uykum var, bir bardak,
bir sürü çiçek, kalbim hissediyor.
gul seviyorum
Her sabah ve her yerde tek bir yüreğimiz var,
inanmıyoruz, gul çok güçlü.
gul dil seyri
Pazara git, ters
çevirme, bir gulper, yapabilir misin?
didi dilini konuşur
Gitmem gerekti, içten olabilirsin,
git: Bu pazar, kalbim yoruldu.
Kalp kul.
Kalbim ve kalbim var, gidelim
cigerxwin, dil dil guli.
kalp çiçeği
gül satıcısı
bir gül satıcısı gördüm uyandığımda,
çok sevindim, gülü kalbe değişeceğine.
gülü kalbe değişeceğine.
bir kalbimiz vardı hastalık ve yara dolu,
inanamadım önce, gülü kalbe değişeceğine.
gülü kalbe değişeceğine.
pazarlık ettik, takas etmem dedi,
güle canını da verir üstüne.
canını da verir üstüne.
sordum: can ve kalbini kim değişir bu güle,
pazarlık bu dedi, yaralı ya kalbin.
yaralı ya kalbin.
canımı da kalbimi de verdim, kalp feryat etti,
hey cigerxwin, bir güle değişti kalbini.
bir güle değişti kalbini.
“Tek
elimiz olmasa bile , her şeyden önce
yaşama ve yaşama şansı getireceğiz
.”
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri yazımızın sonuna gelirken onun sözlerinden bahsetmemek elbetteki olmazdı. Cegerxwinin en sevilen sözlerinden birkaçını sizler için paylaştık, sitemizde daha sonra Cegerxwînin tüm şiirlerini paylaşacağımızı buradan da belirtmek isteriz. Bu vesile Cegerxwînin tüm şiirlerine başka yerlere ihtiyaç duymadan sitemizden ulaşıp okuyabileceksiniz. Selahattin Demirtaş Kimdir? Kardeşleri ve Siyasi Hayatı detaylı bilgi için bakabilirsiniz. Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri makalemizin sonuna gelirken Cegerxwinin eserleri hakkında bilgiler vererek konumuzu noktalayacağız.
ETİKETLER
BENZER İÇERİKLER
OKUYUCU YORUMLARI
Cegerxwin Kimdir, Cigerxwîn Hayatı ve Eserleri
News
6 Ocak 2023
Katliam
Haber
Komik
İlginç
Kürt Edebiyatı
Kürtçe Müzik
Şehir | İlçe | Köy
Kürt Sineması
Yorum Yaz